Saturday, September 8, 2012

                   સહકારની જીવનમાં આવશ્યકતા

સહકાર એ એક સાથે કામ કરવાની પ્રક્રિયા  છે. તેથી સરળ સ્વરૂપમાં કહીએ તો  સંવાદિતા  સહિત કામ, પણ જટીલ સ્વરૂપમાં  કહીએ તો  જ્યારે તે મનુષ્ય અથવા તો એક રાષ્ટ્ર ની સામે સામાજિક દાખલાની આંતરિક કાર્યરચના તરીકે પ્રવેશ કરે ત્યારે ઉત્તમ સાબિત થાય છે. સહકારની જે પ્રક્રિયા દ્વારા ભેગા કામ કરવા માટે વૈશ્વિક ગુણધર્મો હાંસલ થાય તે સાચો સહકાર છે. એટલે કે અહીં વ્યક્તિગત ઘટકો છે તે પણ "સ્વાર્થીપણુ છોડી સાથે કામ  બતાવવા દેખાશે. ઉદાહરણો આપણી આસપાસ મળી શકે છે.. ચેતાકોષોમાં વિચાર અને સભાનતા બનાવવા માટે, અન્ય કોશિકાઓને એકબીજા સાથે કામ કરવા માટે અને મલ્ટીસેલ્યુલર ઓર્ગેનિઝમ પેદા કરવા પ્રત્યાયન કરે છે. સજીવો ખોરાકની સાંકળો અને પારિસ્થિતિક તંત્ર રચના કરે છે. લોકો પરિવારો, આદિવાસીઓ શહેરો અને રાષ્ટ્રના રચે છે. પરમાણુ સરળ રીતે સુધી અણુઓ બનાવે છે સંયોજન દ્વારા, સહકાર. તંત્રને કે જે સિસ્ટમ માં સહકારથી એજન્ટો બનાવવા સમજ એક પ્રકૃતિમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને ઓછામાં ઓછા સમજ  તેમજ અસાધારણ ઘટના છે, જોકે ત્યાં પ્રયાસ માટેના અભાવ નથી. સામાન્ય રીતે બજારમાં વેપારમાં  ,લશ્કરી યુદ્ધ વખતે , પરિવારો માં ,  કાર્યસ્થળો કે ઓફિસોમાં, શાળાઓ અને જેલમાં કે સંગઠનમાં, સહકારની  માટે  પોતાની પસંદગી બહાર પણ ફરજ પડે છે. જો એક જૂથ થઈને રહે તો  તમામ સભ્યો ને  સહકારના લાભ મળશે .વ્યક્તિગત સ્વાર્થ  પણ અહીં સહકારની તરફેણ કરી શકે છે.પ્રાયોગિક અર્થશાસ્ત્ર ના પરિણામો દર્શાવે છે કે મનુષ્ય ઘણી વખત સ્વાર્થ માટે તે સહકારથી કામ કરે છે. એક કારણ હોઇ શકે છે કે દુવિધા પરિસ્થિતિ માં આ ઊંચા જીવન સ્વરૂપોમાં જટિલ લાગણીઓમાં  ઉત્ક્રાંતિ માટે એક કારણ છે, કોઇ સહકાર વિના જીવી શકતા નથી - જો પરિપક્વતા સાથે જીવે તો સહકાર ની ચાર મુખ્ય શરતો છે    1.ઇચ્છાઓમાં એક સામ્યતા         2 વ્યક્તિ સાથે ભૂતકાળમાં રહેલ હોય તેની સાથે  ભવિષ્યમાં એક તક  3  ભાવિ પરિણામો સાથે સંકળાયેલ કિંમત       4. માનવ માં સહકાર સંવેદનાઉદાહરણ તરીકે, જ્યારે અનેક શિશુઓ એક ઓરડામાં હોય છે, અને તેમાંથી એક રડવાનું શરૂ કરે તો  અન્ય પણ  શરૂ કરશે.  એક પ્રયોગ મુજબ જ્યાં 19 વ્યક્તિઓ એમઆરઆઈ મદદથી એક આખરીનામુ ગેમ રમી રહી હતી ત્યારે  સ્કેન હાથ ધરવામાં આવ્યો. તો માનવ ભાગીદારો કમ્પ્યુટર ભાગીદાર પાસેથી ઓફરો મેળવવા આવ્યા હતા. માનવીય ભાગીદારો પાસેથી કોમ્પ્યુટર ભાગીદાર દ્વારા તુલનામાં નોંધપાત્ર રીતે ઊંચા દરે ઓફર કરાઈ  હતી.  આ પ્રયોગ દર્શાવ્યું છે કે નકારાત્મક લાગણીઓ ગેરવાજબી પરિસ્થિતિ પેદા થવા સાથે  સંકળાયેલ છે. તે નિરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે કે છબી સ્કોરિંગ પરિસ્થિતિઓમાં સહકારી વર્તન, મનુષ્યો માટે વધુ સહકાર ભર્યુ હોય છે
..સહકાર માત્ર માનવોમા જ નહી પણ  પ્રાણીઓમાં યે  હાજર છે. પ્રથમ જીવન ટકાવી રાખવાની વ્રુત્તિ માટે સહકાર  ફાયદાકારકછે.. સંશોધકોના  નિર્ણયોના પરિણામો કહે છે કે જન્મ પછીનો સમય  ટુંકા ગાળાનો પણ માવજત દ્રષ્ટિએ લાંબા ગાળામા ફાયદો  ધરાવે છે. એ ચોક્કસ છે કે ટૂંકા ગાળા જીવન ટકાવી રાખવાની ઉત્તમ  તક છે.  પણ લાંબા ગાળે કબીલાનુ સહકારવાળુ જીવન ઉત્તમ ફળ આપેછે.



No comments: